Eski memoriallarğa çeçek qoyuv, yañılarını açuv ve urba kiygen aydutlarnen balalarnen körüşüv – keçken künlerde Qırımda «Vatan qaramanı künü» adlı rus teşviqat bayramı qayd etildi. İşğal yarımadanıñ sakinleri böyle bayramlarğa ve «qaramanlarnıñ» özlerine nasıl baqalar? Bu aqta СEMAAT qırımlarnıñ özlerinden soradı.

— Sovok olğanı kibi. Bir qaç resmiy adam, bazı qaranfilli pensionerler ve mektep talebeleri namus qaravullığında. On beş daqqada bütün kerekli rituallar yapıldı, teşviqatçılarnen intervyü berildi ve olar çeşit taraflarğa çaptılar», - dep, iştiraq etken desantçılarğa bağışlanğan şeerde hatıra stelalarınıñ açıluvını Kefe sakinlerinden biri böyle tarifley Ukrainağa qarşı tecavuzda iştirak ettiler ve yoq etildiler.

Aqmescitte bayramlarnıñ toplamı merkeziy soqaqlardan birinde mevzulı fotoserginiñ açılmasınen sıñırlandı. «Adamlar tribunalarğa sabadan berli keleler», — dep, rus teşviqatçısı basqıncılarnıñ uydurma qaramanlıq ikâyeleri yazılğan mutlaqa boş bannerlerniñ fonunda kamerağa ilân ete. Süjetniñ soñunda qırımlı işbirlikçi Albert Kurşutov kelecek nesil içün nümüne aqqında bir şeyler ayta, onıñ artından ise adamlar lâqaydlıqnen sergi yanından keçeler, atta başlarını fotolar tarafqa çevirmeyler.

«Kakiy qaramanlar, böyle bayram», – dep külümsirey Yalta şeeriniñ sakini, yerli Şüret töpesinde çeçek qoyuv aqqında laf eterek. Onıñ aytqanına köre, bala klubları ve kitaphanelerniñ hadimleri esabına yigirmi adamlıq qalabalıqnı zornen temin etmek mümkün edi. «Olar bunen kimseniñ meraqlanmağanını, bu olarnıñ bayramı olğanını, o töpege kimse barmaycağını açıq-aydın bile ediler. Şu sebepten ellerinden kelgen devlet hızmetçilerini quvdılar, soñra kütleviy tedbir keçirgenleri aqqında haber bersinler», – cirengenini gizlemey subetdeşim.

«Men hususan «SVO qaramanlarına minnetdarlıq borcu» aqqında lafnı begendim, – dep küle yalta qadını ve eki ay evelsi yalıda şeer şurası azası Storozuknıñ cağını sındırğanını ve nasıl etip ... «qaramanlardan» biriniñ qafasını bazasına qoyıp, soñra deputatnıñ babası asfalt boyu bir askerni tepip, süyreklep ketti. Amma yerli «vatanperver cemaatçılıq»nıñ aytmağa pek sevgen «biz er kesni tapıp, er kesten soraycaqmız» kibi iç bir vatanperver qıçıruv daa eşitilmedi, cinaiy iş ise buzlatıldı – belki de, «teşekkür» alâmeti olaraq.

Qırım mektep talebeleri esas «bayram» vaqialarını öz başından keçirmege mecbur oldılar. Bir çoq sınıflarda «hatıra partaları» açıqlandı, olarnıñ artında, güya, şimdi lâğu etilgen «qaramanlar» oturdılar, balalar ise rus agressiyasınıñ daa sağ iştirakçilerinen qonuşmağa mecbur oldılar.

— Nasıldır tilenci. O maña öyle sıqıntılı şeyler ayttı ki, men onı diñlemedim, kimse de diñlemedi. Tek şunı hatırladım ki, göñüllilerge yardım etmek kerekmiz – para teslim etmelimiz», – dep, Aqmescitniñ orta mektep talebelerinden biri «cesürlik dersi» aqqında teessuratlarınen SEMAATnen paylaşalar. — Lâkin o, sanki bütün bu paralarnı deral içecek kibi körüne, onıñ içün men oña bir şey bermedim, — dep küle yigit.

Ana-babalarnıñ «göñüllilikke» alternativası yoq edi. Deral Qırımnıñ çeşit regionlarından kelgen bir qaç ana ve baba SEMAATqa ana-baba çatlarında SVO cenkçileriniñ ihtiyacları içün para teslim etmege ya da aşayt ve termal urba almağa borclu olğanlarını ayttılar. Kerçekten de, «qaramanlarnıñ» maddiy yardımı bala müessiselerini idare etmek içün raport tedbirleriniñ bir qısmı edi.

Dokladlarnıñ daa bir qısmı balalardan rus askerlerine yazmaq kerek olğan mektüpler edi. Qırım mekteplerinden biriniñ ocası СEMAATqa añlatqanı kibi, direktor oña talebelerni zorlap yazmağa emir etti. Çünki «SVO zonasına» mektüplerniñ sayısı mektep idaresi işiniñ semereliliginiñ köstergiçlerinden biridir.

‍

‍