_{колаж: Українська правда}

Fransızlarnı tek Napoleon imparatorluğınıñ hatıralarınen yaşamasını tahmin etip olasızmı? Yada İtalyanlarnıñ keçip ketken asırlardan angi devirine bağışlandan müzey açılması daa kereklidir dep kederlenmesi köz ögünüzge kele mi?

Qırımtatarlarnıñ keçmişini yansıtqan hiç bir müzey yoqtur. Hanlıq deviri Çelebicihan Cumhuriyeti yada Sürgünlik faciası. Qorqu ve dülber keçmiş nostaljimizni endirecek ve matem ile bayram künleri hatırlap ileri areket etmemiz içün alâ daa yerimiz yoq. Şundan unutılğan ululuğımız ve derman tapılmağan derdimiznen birbirimizniñ miyini aşap oturamız.

Bu topraqlarğa adını vergen halqnıñ milliy ğayesi artıq qabuğuna kirip saqlanmağa tırışqan kestanege oşamaqtır. Maqsatımız saqlanmaq – bunu Milliy Meclisimizniñ eski azası "Crimean Tatars" menbasına bergen bir demecinde eşitersiniz.

Milliy devletlerini qurıp muvafaqiyetli olğan halqlarnıñ ziyalıları yaqınlağan boranlarnıñ farqındalar. Onun içün sonki 30 yılda 6-8 millionlıq Türk diasporamız var olğanı belden aşağı aytılğan ibaredeki dayın "bazıda aletniñ boyutu iç muim degil" manasına kele. 800 binlik Fransadaki Ermeni diasporası bugünde bugün bizge köre faal ve tesirlidir.

Sonki 500 yılda eceli keldi denilgen Avropa mülteci krizine qarşı coq medeniyetli siyasetini, gaz krizine qarşı başqa quvet menbaları, arbiy telükelerge qarşı birleşken askeri quvvetlerini qurup cevap vere. Zemaneviy Avropalılar diğer halqlarğa köre yanı teşebbüs ve içtimaiy denişmelerde daa icatkârlar.

"Pariste Stambulda birinci ola Japonlar da olarğa yetalmaylar" değen 100 yıl evvelsi Ulu Şairimiz. Etraf pek denişmegen.

İskandinavlar kiçik sayılı Saamlarğa topraqlarındaki faaliyetke veto aqqı ve kârdan pay verilmesinden çekinmediler. Tarihte acımasız olup Cenübiy Amerikanı işgal etken Şpanlar ETA terörüni Bask milletini tanıp siyasiy ve muhtar aqlarını tanığan son bitirdiler.

Bir şeyge qarşı birleşmek ne qadar çekici kelse de olarnıñ elitleri ne kibi meselelerniñ etrafında birleşilecek talabını yaratalar. Bunın içün zemaniveleşme olarnın mecbüriy adımı degil de toqtamağan alıdır.

Qırımtatarları tamır halq qalıbına kirerek yılda bir qaç kere Birleşken Milletler şemsiyesi altında keçirilgen toplaşuvlarğa qatılğan allı-pullu kiyingen Afrika ve Asya qabilelerni temsilcileri arasında yer almaqtan ğurur duyalar. Qabile yolbaşcilarnıñ derdi siirbaz tefekkür devirlerine ait medeniyetlerini biraz ticariy seviyesine çıqarmaqtır. Bizim anda neişimiz var? Her ne qadar Qırımtatar Menba Merkezi reisi Eskender Bariyevge sayğımız büyük olsa bu hırs Rodosta boğulğan rametli Şahin Geray hanımıznıñ bile kemiklerini sızlatır. Çünki bu stratejini yaşatmaq içün hiçbir şey kerek degil. Çiberegini qavurıp haytarmanı oynasan seni Kiyevden  Moskovağa qadar sevip türistlerini mekanına-tükanına yollarlar.

Tarihni saqlap urf-adetlerden suqlanmaq yahşi bir tamamlayıcı olabilir faqat milliy körüşniñ esas noqtası olamaz. Qırımtatarları nege qarşı olğanlarını mükkemel derecede öğrendiler. Lâkin 2122, 2044 veya 2030 kelecegimiz aqqında kim ne eşitti?

Belki bu suallerge doğru cevap verilse biz darmadağın olğan toplum ve cemaatlarımıznı, imkân ve maqsatlarımıznı denişmesi kerek olğanıñ tez anlarmız. Zaman zorluqları maqsatlarğa yetişmeğe faal yanaşqan yanı insanlarnı törge türtip çıqarır. Yada qulaqasmayıp zamanında İsmail Gaspıralı peyda olğanı kibi tesadüf bekleyebilemiz.

Rusya bizge qarşı açqan cenkniñ yanı aşamasında yaratıcılıq stratejisi qusursız ve tek olabile. Lâkin işgal altında işgalciniñ dedi bizni yoq etmek olsa yanı ne yaratmaq mümkün ki? Ükümetniñ her vesiqası, sözü ve davranışı art niyetlidir. Qırımnı yerli veya federal seviyede Qırımnı Qırımlıqtan temizlemektir. Biz milliy aqlarımıznıñ tiklenmesi desek olar rus temelinde qurulacaq yanı kimlik aqqında laf yürseteler. Biz Qırımtatar tilini her alanda qullanılmasını olar istegenler tapılsa saylanğan ders seviyesine tüşüreler. Biz milliy medyalar istegende olar yalan tolu Millet TV yaratıp keyfiyetsiz propagandanen miyimizni çütüteler. Uzlaşma noqtası olmamasında aldanmamız telükelidir.

Yarımadada rus işgal kontrolinde iş, matbua, tasil ve medeniyet leyhaları ümüt verip halqnı 2014ten son ileri sürdürgen leyhalar var elbette.

Halqqa bütünley ulaşamağan lâkin Qırımnıñ tışında faaliyet köstergen küçler işini devam eteler. Olar Ukrain ve Dünya sürecine dailler. Elbette Qurultay ve Meclis milletten 2013 saylavlarında doz-doğru yetki alıp bu işniñ başındadır. Artıq Milliy temsilcilerimiz resmiy tanılalar. Lâkin er bir vekâletniñ müddeti de var. Tış işlerde qazanılğan muvafaqiyetni temsil maqamamız iç faaliyetinde coya.

Qırımtatar vatandaş cemaatı var ve bu varlıq milliy savlıqnıñ sağlam olmasını belirliy. Lâkin tez vaqıtta hastalanabilemiz acele şekilde qapalı quruluş yerine kerekli qarar alınmaları içün istişare meqanizmleri peyda olmasa.

Meclisimizge saylavlarğa ketmeden yetkisini ve olğan işançnı yanı üsüller qullanıp ispatlamaq kerektir. Zorluqlar iç bir qararlar almamaq anlamına kelmemeli. Ahır sonu, 2015ten bu yana Qırımtatar Dünya Kongresi Meclisini yerini almayaraq fiili qarar maqamına çevirilmeli edi. Olmadı.

Kerçekten çalışqan cemiyetlerimizni celp etip Meclisniñ temelinde yanı istişare keneşini teşkil etmege mümkündir.

Çoqsunıñ işi belli ve toqup issetilecek qadardır.  

1. 26 Kirazay Teşebbüsi. 2022 senesi 40 yaşından genç cemaat ve siyaset insanlarnı birleştirdi. Maqsatları Qırımtatarlarnıñ işgalden qurtarılğan Qırımda rölüni çizip halqnıñ öznesinligini belirlep milletlerniñ özbelirleme aqqına köre istiqrarlı inkişafnı temin etecek içtimaiy anlaşma imzalamaqtır.  
2. Qırım medya platforması 2017den kütleviy sayıda Qırımtatarca içerikler üretip halqnıñ aqılı ve gönüli içün küreşmektir. QMP Avropa Cemaat Yayıncılarnıñ prenseplerini qabul ete.
3. Q-hub tasil platforması 2016 senesi gençler tarafından quruldı. 17-25 yaş genç nesilnen Medya ve tasil üzerinde yatay bağlarnı qura.
4. Qırım Araştırmaları Stratejik Ensitütü ve Alem Cemiyeti UNESCO ile beraber Qırımda Milliy Mirasımıznı saqlamağa cesaret köstere.
5. "Qırım", "Noman Çelebicihan" ve "Asker" alaylarınen beraber şeer ve köy qorucuları alaylarnıñ de deniz piyadelerniñ azları yanı bir küç teşkil eteler.  
6. Rüstem ve Aslan Ömerlerniñ qapalı iş cemaatları. Bu yerde biraz diqqatlı olmamız kerek çünki yaqın tarihte olğan "İmdat" ve "Qırım" bankalarnıñ masqaralıqları alâ daa unutulmadı. Denetim köntrölünden çıqqanlar er daim yolsuzlıq ve çürüme telükesine yol aça.

Bu inceliklersiz umumiy teklifler alımıznı bayağı bir anlatadır. Belki ayrı tenqitlerim cevap yaratacaq qadar keskindir. Lâkin keliniz açıq subetlerden çekinmeyik. Aqsi alda tıştan birli körünsede içimiz mısqıllar yaratacaq qadar mizahlarqa kirgen 90larnıñ bir televiziyon qonuşmasına oşay

- Siz pek doğru aytasınız Lentun Romanoviç

- Siz de pek doğru aytasınız Fetiye Seiyibramovna

‍